Technologia ręcznego gięcia jest alternatywą dla klasycznych, tworzonych w fabrykach mebli seryjnych. Stworzona w drugiej połowie XIX wieku przez niemiecko-austriackiego stolarza Michaela Thoneta, do dziś cieszy się wielką popularnością. Łączy w sobie ponad 150-letnią tradycję gięcia mebli z nowoczesnym designem.
Wynalazca techniki długo eksperymentował z obróbką termiczną drewna, dopracowując wynalezioną przez siebie technikę. Do dziś w czeskiej fabryce mebli giętych TON wszystkie oparcia krzeseł czy nogi foteli wyginane są ręcznie. Podczas jednego dnia pracy dwie silne osoby są w stanie wyprodukować nawet 300 oparć krzeseł. Nie jest w stanie tego dokonać żadna maszyna. Do produkcji ręcznie wyginanych mebli konieczne jest bowiem wyczucie materiału, precyzja i delikatność. Jeden niewłaściwy ruch i drewno może ulec zniszczeniu.
Niezwykła siła i precyzja ludzkich rąk
Do produkcji ręcznie giętych mebli potrzebna jest nie tylko siła i precyzja. Dlatego też nie da się pracy człowieka zastąpić pracą maszyn. Roboty nie mają takiego wyczucia jak stolarz. Nie określą momentu, w którym drewno jest tak napięte, że może pęknąć. Wszystkie meble powstające w fabryce TON są nie tylko ręcznie wyginane i kształtowane, ale również ręcznie malowane.
Warto podkreślić, że cały urok ręcznie giętych mebli polega właśnie na tym, że powstały dzięki silnym mięśniom stolarza. To nie tylko kształt, przemyślane proporcje czy idealnie odwzorowane krzywizny, ale także czar stworzony przez człowieka, atmosfera tajemniczości towarzysząca procesowi tworzenia.
Skomplikowany proces produkcji
Proces tworzenia ręcznie giętych mebli jest dość skomplikowany i opiera się na modelowaniu drewna pod wpływem wilgoci i wysokiej temperatury. Dzięki tym dwóm czynnikom drewniane włókna stają się plastyczne i można im nadać praktycznie dowolny kształt.
Produkcja ręcznie giętych mebli rozpoczyna się od przycięcia długich prostokątnych listew i umieszczenia ich na kilka godzin w specjalnym piecu. Obrobione elementy umieszcza się w specjalnej formie. Drewno pod wpływem ciśnienia formowane jest do pożądanego kształtu, a następnie wyjęte z pieca i suszone.
Nauka prawidłowego wyginania drewna nie jest prosta. Zazwyczaj zajmuje około pół roku. Trzeba być bardzo precyzyjnym i dokładnym. Proces wyginania mebli trwa nawet kilka tygodni. Po wysuszeniu drewno jest sezonowane, szlifowane, becjowane i lakierowane. Dopiero wtedy możemy mówić o gotowym produkcie.
Wyginając meble do pożądanego kształtu, należy wziąć pod uwagę również ich właściwości. Do produkcji ręcznie giętych mebli wykorzystuje się zazwyczaj drewno bukowe. Czasem używa się również drewna dębowego czy jesionowego, jednak nie są one tak elastyczne i pooddawane obróbce termicznej nie zawsze pozwalają na uzyskanie pożądanych kształtów.
Trzeba pamiętać, że jest to materiał żywy, plastyczny, ale też dość nieprzewidywalny. W zależności od rodzaju użytego drewna uzyskuje się kształty o różnych promieniach cięcia. Drewno inaczej reaguje na wyginanie zimą, a inaczej latem. Dlatego w procesie produkcji wykorzystuje się gorącą parę i wysoką temperaturę, których parametry są każdorazowo indywidualnie dostosowywane do konkretnego rodzaju drewna. Drewniane listwy nie mogą też posiadać żadnych sęków i skaz, gdyż zwiększają one prawdopodobieństwo pęknięcia materiału.
Polski akcent ręcznie giętych mebli
Główna fabryka ręcznie giętych mebli TON znajduje się w Czechach. Jednak również w Polsce proces tworzenia giętych mebli nie jest obcy. Obecnie są one tworzone w fabryce w Jasienicy oraz w Radomsku.
Największą popularnością cieszą się wyprodukowane tą metodą bujane krzesła i fotele. Bardzo często wykorzystywane są jako wyposażenie hoteli, lokali gastronomicznych czy gustownie urządzonych wnętrz prywatnych domów.
W zależności od zastosowanej technologii, wytwarza się kilka grup ręcznie giętych mebli. Jedne krzesła są gięte w obrębie ramy i uzupełniane siedziskami wyplatanymi z trzciny, inne mają siedziska tapicerowane, jeszcze inne profilowane drewniane oparcia.